عنوان: بررسی ارزش های روانی وجود معنویت و عزاداری محرم از دیدگاه روانشناسی
محقق و مدرس: محمد محسن عزیزی
مدت: 16 دقیقه
جهت دانلود پادکست روی ارزش_روانی_گریه_برای_امام_حسین_ع_.mp3 کلیک کنید.
متن و منابع پادکست:
خیلی اوقات شاهد این هستیم که برخی از همکاران روانشناس ما در مناسبت های مذهبی بنا به مطالعات کمی که در فضای رابطه معنویت و روانشناسی دارند؛ عقاید مذهبی و معنویت را زیر سوال میبرند و یا با استدلال های سوفسطایی و مغالطه افراد را از حقیقت دور میکنند!!
اما حقیقت علمی این مسئله چیست؟
معنویت و عقاید مذهبی چه تاثیری بر حالات روانی ما دارد؟
عزاداری برای اهل بیت و علی الخصوص دهه محرم و برای امام حسین (ع) افسردگی و اضطراب می آورد؟
وجه مشترک مستقیم معنویت و روانشناسی وجود روان است. چرا که هدف هر دو رسیدن به کمالِ شخصیتی و روانی است، روانشناسی در زندگی فردی و اجتماعی، معنویت در اساس دنیا و آخرت، و هر دو هم در فطرت انسان هستند و نمیتوانیم هیچکدام را حذف کنیم
اما
تفاوت معنویت و روانشناسی این است که معنویت در هر دوره و زمانی بر اساس خصوصیات و ویژگی های آن دوره زمان تجلی یافته و در زندگی بشری ریشه محکمی دارد، چرا که دین انسان رو از پوچی ورود به این دنیا و دنیای پس از مرگ نجات میده و به سیر تکاملی حیات دنیوی و اخروی انسان هدف و ارزش میبخشه.
یکی از مهم ترین عوامل رشد در دین چیه؟ معنویت
و حاصل معنویت برای روان انسان چیه؟ رهایی از پوچی و بهبود آشفتگی های روانی!!
که در همین راستا ویلیام جیمز صحبت قشنگی دارد "ايمان، بدون شك مؤثرترين درمان اضطراب است. ايمان نيرويی است كه بايد برای كمك به انسان در زندگی وجود داشته باشد، فقدان ايمان، زنگ خطری است كه ناتوانی انسان را در برابر سختی های زندگی اعلام می دارد."
پرفــسور الكينز (Elkins)، یونگ، هاردی، گوردون آلپورت، و... داشمندان بسیاری در تحقیقات و آزمایشات خود نشان داده اند که وجود دین و معنویت به زندگی ارزش هایی فراتر از غریزه می دهد و وجود این معنویت عاملی بر افزایش سلامت روان و بهبود اختلالات روانی است به طوری که طبق تحقیقات بین المللی انجام شده؛ معنویت مذهبی بر اضطراب 46 درصد، بر افسردگی 56 درصد و به طور کلی بر افزایش و حفظ سلامت روان 85 درصد تاثیر مثبت دارد.
حالا ما الان خیلی مختصر متوجه شدیم که چقدر این معنویت روی سلامت روان ما تاثیر دارد اما اوج زیبایی این معنویت گریه برای امام حسین(ع) و شهدای کربلاست چرا که پیامبر صلی الله علیه و آله می فرمایند بدون شک حسین دری از درهای بهشت است.
اما ممکنه سوال پیش بیاد که آقا گریه کردن مگه مفیده؟ غم و اندوه مگه زیباست؟
در روانشناسی انواع گریه به 9 شاخه تقسیم می شود که به شرح زیر است:
1. گریه ناشی از شکست و درماندگی
2. اشک ناشی از خشم و ناکامی
3. گریه ناشی از تسلیم خفت‌بار
4. گریه در واکنش به سوگ
5. گریه بر اثر غم و اندوه
6. گریه بر اثر افسوس و احساس پشیمانى
7. گریه ناشی از شوق و شعف
8. گریه بر اثر احساس همدلی
9. و گریه معنوی (حالت نیایش)
وقتی میاییم از دیدگاه علم به موضوع نگاه میکنیم مطابق اصول تشخص و درمان در روانشناسی بالینی اساس وجود برخی از علائم مربوط اختلال به معنای وجود اختلال نیست، بلکه گاهی حتی باعث رشد ذهنی و پختگی شخصیت می شود و به عنوان نمونه می توانیم به گریه معنوی و عزاداری برای امام حسین اشاره کنیم
بدلیل اینکه سوگواری و گریه برای امام حسین(ع) بر مبنای غم و اندوه مرضی نیست. این گریه بر اساس شناختى که از حسین بن على(ع) داریم و اهداف عالى آن حضرت و حرکت منتهى به شهادت عزادارى میکنیم. ما با این عزادارى به تمام بخش معنویت زندگى خودمون ارزش و هدف مىبخشیم و حیات روانی خود را حسینى مىکنیم.
حالا بیاییم به طور کلی یک مرور علمی بر آثار گریه برای امام حسین داشته باشیم.
- احساس همدلی و گروه درمانی
- خواص فیزیولوژیکی گریه برای مغز، اعصاب و چشم ها
- پالایش و تخلیه هیجانات
- افزایش آرامش روانی و دوری از اضطراب
- گریه عاملی بر تخلیه روانی و رفع اندوه و غم های سطحی
نتیجه: افزایش سلامت روان
اما این نکته را مد نظر داشته باشید که نباید نتیجه گرفت که هر نوع رفتاری در قالب عزاداری برای امام حسین آثار مثبت در پی دارد خیلی از رفتار ها مانند قمه زنی، خودزنی و افعالی از این قبیل نه تنها عزاداری نیست بلکه آثار منفی روانی برای هر انسانی در پی دارد و غیر اخلاقی است.
انشالله که قلبتان همیشه خانه مهر حسینی باشد.
منابع:
- طهماسبي پور و همكاران؛ «بررسي ارتباط نگرش مـذهبي بـا ميـزان افـسردگي و سـلامت روان گروهي از بيماران بيمارستان هاي شهداي 7 تير و مجتمع حضرت رسول اكرم(ص)»؛ پايان نامه دكتري، دانشگاه علوم پزشكي ايران، 1375.
- غباري، باقر؛ «باورهاي مذهبي و تأثير آن در بهداشت روان»؛ فصلنامه انديشه و رفتار، سال اول، شماره 4 ،1
- فرامز قراملكي، احـد؛ «درآمـدي بـر ديـنشناسـي يونـگ»؛ فـصلنامه قبـسات، سـال دوم، .1376 ،1 شماره
- نويدي، حسين و حـسين عبـداللهي؛ «بررسـي رابطـه بـين افـسردگي و التـزام عملـي بـه اعتقادات اسلامي در ميان دانش آمـوزان دوره متوسـطه شـهر تهـران»؛ فـصلنامه تعلـيم و تربيت، شماره 66 ،1381.
- Chadwick, A, & Top, B. L; Religiosity and delinquency among Adolescence. Journal for the scientigic study of religious, 1993.
- Colledge, Rey; Mastering counseling theory, pal grave master series, pal grave Macmillan, First publish, 2002.
- Lazarous, A. A; Multi Model therapy, Technical Eclectism with minimal integration. INj. C. Norcross and M. A. R. Goldfried (Eds) handbook of psychotherapy integration (New York basic book), 2002.
- London, P.; The Modes and Morals of psychotherapy, (2nd Ed) Washington, Dc: Hemisphere, 1986.
